«کی گومپا» یک معبد بودایی تبتی است که در تپه‌ای زیبا در ارتفاع ۴۱۶۶ متری سطح دریا نزدیک به رودخانه اسپیتی در هند قرار دارد. این معبد بزرگترین و قدیمی‌ترین معبد در منطقه لاهول و اسپیتی و مرکز آموزش‌های مذهبی کشیش‌های بودایی (لاما) است. حدود ۳۰۰ لاما در اینجا زندگی می‌کنند که تحصیلات دینی خود را همین جا گذرانده اند.
 
گفته می‌شود این معبد توسط درومتون، یکی از شاگردان معلم مشهور، آتیشا در قرن یازدهم ساخته شده است و حداقل هزار سال قدمت دارد و جشن هزار سالگی آن در سال ۲۰۰۰ با حضور دالایی لاما برگزار شد. این معبد بار‌ها مورد حمله مغولان قرار گرفته، مانند حمله قرن هفدهم آن‌ها در زمان حکومت دالای لامای پنجم. در قرن نوزدهم توسط ارتش‌های مختلف درگیر در جنگ مورد حمله قرار گرفت. یک آتش سوزی ویرانگر در دهه ۱۸۴۰ در آن اتفاق افتاد. در سال ۱۹۷۵ یک زلزله موجب آسیب فراوانی به این ساختمان شد. تکرار این حملات باعث شد مکررا مورد بازسازی و نوسازی قرار بگیرد و به مرور شکل ساختمان بیشتر شبیه یک قلعه دفاعی شد تا یک معبد.
 
این معبد نمونه شگفت انگیزی از معماری رهبانی است که در قرن چهاردهم به دلیل نفوذ چینی‌ها برجسته شد. حملات متعدد موجب شد معبد‌ها روی یکدیگر ساخته شوند. اتاق‌های کم و راهروهای باریکی در آن وجود دارد. معابر کم نور، راه پله‌ها مشکل و درهای اتاق‌های دعا کوچک هستند. دیوارهای معبد با نقاشی‌ها و نقاشی دیواری‌های زیبا، تانگکا (بنر تبتی نقاشی یا گلدوزی شده)، نسخه‌های ارزشمند، تصاویر گچی و سازهای بادی منحصربفرد تزئین شده است. همچنین مجموعه‌ای از سلاح‌ها برای دفاع از معبد هنگام حملات نیز وجود دارد.


منبع: سایت برترینها